Od 21 kwietnia zmieniają się przepisy dotyczące mieszkań komunalnych. Gmina będzie odtąd dysponować informacjami na temat wysokości zarobków nowych lokatorów. Przekroczenie progu dochodowego może skutkować podniesieniem czynszu, a nawet wypowiedzeniem umowy najmu.
Nowelizacja ustawy o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy ma być instrumentem, który pomoże samorządom bardziej elastycznie niż do tej pory kształtować politykę czynszową, a przy tym bardziej sprawiedliwie w ocenie społecznej rozporządzać mieszkaniami komunalnymi. Zmiany w przepisach, które zaczną obowiązywać od 21 kwietnia, wprowadzają wobec nowych najemców nowe obowiązki.
– Gmina uzyskuje uprawnienia m.in. dotyczące weryfikacji stanu majątkowego najemców, którzy będą musieli obowiązkowo składać informacje o posiadanych dochodach – mówi Agnieszka Zwierz, dyrektorka Wydziału Polityki Mieszkaniowej UM w Słupsku. – Taką możliwość do dokonywania gmina będzie miała nie częściej niż co 2,5 roku, co oznacza, że najemcy lokali komunalnych według nowych umów – bo dotyczy to nowych umów, zawartych po 21 kwietnia bieżącego roku – będą musieli składać u nas oświadczenia o uzyskiwanych dochodach członków gospodarstwa domowego. Jeżeli tego nie zrobią na wezwanie gminy w ciągu miesiąca, gmina będzie mogła podwyższyć czynsz za zajmowany lokal komunalny do wartości 8 procent wartości odtworzeniowej. Oznacza to, że gdybyśmy przyjęli dzisiejsze wskaźniki, stawka czynszu za 1 mkw. mogłaby wynosić nawet trzydzieści złotych.
Po złożeniu obowiązkowych oświadczeń o dochodach gospodarstwo domowe otrzyma wyliczoną na podstawie wzoru przewidzianego w ustawie wysokość nowej stawki czynszu. Można się na nią zgodzić lub nie.
– Generalnie mieszkaniowy zasób każdej gminy powinien być delegowany tym osobom, które same nie są w stanie zaspokoić swojej potrzeby mieszkaniowej. To jest delegacja ustawowa, żeby od osób, które zajmują nasze lokale komunalne, a osiągają naprawdę duże dochody – pewnością państwo wiecie, że takie sytuacje się zdarzają, gdyż gmina nie miała dotąd narzędzi, żeby weryfikować te dochody – możliwe było pozyskiwanie realnych dochodów z czynszów i być może odzysk lokali komunalnych. Osoby, które dostaną wyższą stawkę czynszu, będą usiały podjąć decyzję, czy będą chciały ją uiszczać. Uważam, że część osób po prostu zrezygnuje i przeniesie się do innych zasobów. My w tej kwestii również będziemy chcieli reagować i współpracować chociażby ze słupskim TBS-em, gdzie są wymagane wyższe dochody, tak aby nadzorować cały ten proces – mówi Agnieszka Zwierz.
Każda gmina będzie miała dwa lata na dostosowanie do nowych przepisów swoich uchwał w sprawie gospodarowania zasobem lokalowym. Od teraz jednak zmienia się już formuła wniosku o przydział mieszkania komunalnego.
– Po 21 kwietnia bieżącego roku osoba, która ubiega się o najem lokalu od miasta,będzie musiała do wniosku przedłożyć oświadczenie o uzyskanych dochodach, a dodatkowo oświadczenie dotyczące posiadania bądź nie tytułu prawnego w Słupsku albo w pobliskiej miejscowości – ta pobliska miejscowość to jest nowy twór ustawy – oraz oświadczenie o posiadanym stanie majątkowym członków gospodarstwa domowego – informuje dyrektorka wydziału mieszkaniowego.
Co warte szczególnego podkreślenia, osoba starająca się np. o najem mieszkania komunalnego w Słupsku obowiązkowo będzie musiała złożyć oświadczenie o nieposiadaniu tytułu prawnego do innego lokalu nie tylko w samym mieście, ale i w miejscowościach pobliskich.
– Rada gminy będzie mogła ustalić, co to jest ta miejscowość pobliska. Precyzuje się, że to będzie powiat lub powiaty graniczące z miastem Słupskiem, co przełoży się na to, że będziemy mogli po decyzji rady wypowiedzieć taką umowę nie tylko osobie, która posiada tytuł prawny w miejscowości Słupsku, ale i w tej pobliskiej miejscowości, czyli np. w powiecie z nim graniczącym.
Zmiany dotyczyć będą także lokatorów tzw. mieszkań socjalnych. Od teraz pojęcie lokalu socjalnego znika z ustawy, a gminy nie ogranicza już przepis o niezbywalnym zasobie tego typu mieszkań, które dodatkowo musiały spełniać ściśle określone kryteria.
– Definicja lokalu socjalnego zostaje zastąpiona tzw. najmem socjalnym lokalu – mówi szefowa wydziału polityki mieszkaniowej w ratuszu – co oznacza, że na każdy lokal w mieszkaniowym zasobie gminy będzie można zawrzeć umowę najmu socjalnego lokalu. Teraz nie było to zawsze możliwe, ponieważ lokal socjalny musiał spełniać pewne kryteria, np. posiadać łazienkę poza mieszkaniem czy też być wyposażony w piece węglowe, przy czym te warunki musiały być spełnione łącznie. Wystarczyło więc, że choćby jeden taki warunek nie został spełniony i już był problem. W tej chwili będzie większa swoboda, nie ma tych wytycznych, i to od decyzji gminy będzie zależało, czy dany lokal zostanie zasiedlony umową najmu socjalnego.
Nowela ustawy daje gminom jeszcze jedno ważne narzędzie do bardziej sprawiedliwego – z punktu widzenia potrzeb społecznych – wykorzystania mieszkań pozostających w ich zasobach. Dotyczy to możliwości zamiany lokali.
– Do tej pory nie mieliśmy takiego narzędzia, żeby kogoś zmusić do zamiany. Proszę sobie wyobrazić osobę, która mieszka w bardzo dużym lokalu, 70-80 metrów. Dotąd mogliśmy jedynie przedstawić ofertę jego zamiany, a np. wiemy, że rodzina 5-osobowa oczekuje na taki lokal. W tej chwili będziemy mieli już narzędzie, będziemy mogli zaoferować tej osobie lokal mniejszy – w nowej ustawie są wskazane widełki metrowe co do wielkości każdego gospodarstwa domowego – i będziemy mogli wypowiedzieć tę umowę. Oczywiście – proszę się nie obawiać – będziemy musieli zaproponować mniejszy lokal w standardzie podobnym. Natomiast to także daje nam kolejną swobodę w tym, żeby racjonalnie gospodarować naszymi lokalami – mówi dyrektor Agnieszka Zwierz.
W Słupsku znajduje się 5,5 tysiąca mieszkań komunalnych. Obecnie 580 gospodarstw domowych po wyrokach sądowych czeka na przeniesienie do lokali socjalnych. Niecałe drugie tyle stanowią osoby oczekujące dopiero na swój przydział. Od ubiegłego roku w mieście funkcjonuje też społeczna komisja mieszkaniowa, przygotowująca kolejne projekty list lokatorskich. Już teraz uwzględnionych w nich zostało 310 gospodarstw domowych do przydziału. Za mkw. lokalu socjalnego najemcy płacą 1,20 zł, natomiast w wypadku mieszkania komunalnego – od 4 do 9 złotych w zależności od stanu technicznego budynku. Kryterium dochodowe w wypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego wynosi 200 procent najniższej emerytury, czyli 2,2 tysiąca złotych. Kwota ta zmniejsza się stopniowo w zależności od liczby osób wspólnie zamieszkujących lokal. (jwb)
